Metodologia badań rynku pracy. Kilka praktycznych wskazówek.

Metody badań empirycznych dotyczących rynku pracy
Istnieje wiele metod badań rynku pracy, spośród których wymienić warto przede wszystkim następujące:
– badania deklaracji różnych uczestników rynku pracy (polegające na bezpośrednim skierowaniu do respondentów pytań o ich opinie);
– metoda obserwacyjna (polegająca na bezpośrednim rejestrowaniu określonych zjawisk społecznych);
– metoda eksperymentalna (polegająca na wykreowaniu określonej sytuacji społecznej, w celu zdiagnozowania mechanizmów nią kierujących);
– metoda badania dokumentów osobistych (listów, pamiętników, książeczek wydatków domowych, wypracowań szkolnych itp.);
– analiza treści innych materiałów (np. ogłoszeń rekrutacyjnych pracodawców).

Badania empiryczne rynku pracy – podstawowe zasady
Z doświadczeń MORP wynika, że planując badania wśród pracodawców należy m.in. przestrzegać następujących dyrektyw:
– Kwestionariusz do badań nie powinien być obszerny.
– Pytajmy przede wszystkim o fakty z przeszłości i teraźniejszości dotyczące pracodawcy oraz o ocenę sytuacji przeszłej i bieżącej. Pytania o przyszłe zamierzenia skoncentrujmy na najbliższym roku.
– Pytajmy raczej o konkretne doświadczenia pracodawców, a nie ogólną ocenę sytuacji ekonomicznej.

Prowadząc badania jakościowe (oparte na technikach swobodniejszych, takich np. jak wywiad pogłębiony) warto pamiętać o następujących zasadach:
– Nie należy odpytywać respondentów, zwłaszcza w sposób przypominający przesłuchanie. Należy stworzyć wspólną płaszczyznę dyskusji.
– W przypadku badań trudnych, np. prowadzonych wśród osób bezrobotnych, moderatorem powinna być osoba mająca doświadczenie w pracy z takimi osobami, o wysokim poziomie kompetencji interpersonalnych. W grupach takich może się zdarzyć, że np. uczestnik przeżyje podczas badania kryzys nerwowy (np. rozpłacze się). Moderator powinien w takim momencie rozładować powstałe napięcie.
– Uczestników badań jakościowych należy pytać o ich konkretne doświadczenia (historie) i odczucia, a ograniczyć pytania o problemy abstrakcyjne (np. sytuację na rynku pracy).

Badania i co dalej?
Rzetelnie i profesjonalnie przeprowadzony proces badawczy pozwala na zgromadzenie informacji niezbędnej do rozwiązywania danego problemu społecznego, np. takiego jak bezrobocie. Role badacza i polityka (decydenta) powinny być jednak zawsze oddzielone, stąd to nie od badacza zależy, czy uzyskane wyniki zostaną wdrożone do praktyki.
 

Opracował: dr Łukasz Łotocki