Co zrobić ze szkolnictwem zawodowym? Konferencja podsumowująca projekt
Na konferencji organizowanej przez Wydział Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy- Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie na zakończenie projektu badawczego zaprezentowano wyniki 4 badań poświęconych edukacji zawodowej na Mazowszu - niektóre z nich są zaskakujące.
Dotyczą one roli doradztwa zawodowego w wyborach edukacyjnych, losów absolwentów szkół zawodowych, sytuacji młodzieży stykającej się z rynkiem pracy oraz współpracy szkół zawodowych z pracodawcami, organizacjami pozarządowymi i samorządem w zakresie kształtowania polityki rynku pracy.
Wyniki badań zostały zaprezentowane w dwóch równoległych panelach tematycznych:
Panel 1 – młodzież a rynek pracy, losy absolwentów szkół zawodowych – zgromadził przede wszystkim nauczycieli, dyrektorów szkół, przedstawicieli powiatowych urzędów pracy
Panel 2 - doradztwo zawodowe, formy nauki zawodu zainteresował przedstawicieli administracji samorządowej i kuratorium, doradców zawodowych
W każdym panelu firmy badawcze zaprezentowały wyniki badań i rekomendacje, późniejsza dyskusja była prowadzona przez opiekunów poszczególnych badań z UW i PAN. Podkreślili oni wagę uzyskanych i bardzo interesujących wyników oraz celowość kontynuacji badań.
1. Doradztwo zawodowe w szkołach rozczarowuje.
Z usługi doradztwa zawodowego korzysta tylko 13% uczniów gimnazjum i 28% uczniów szkół zawodowych. Jest ona prowadzona przez Szkolne Ośrodki Kariery, nauczycieli przedmiotów i niewielką liczbę doradców zawodowych. Stąd mimo jego ogromnej wagi, faktyczna rola w kształtowaniu kariery jest znikoma.
Największą rolę w podejmowaniu decyzji o dalszej nauce po gimnazjum mają rodzice, poziom nauczania w przyszłej szkole, koleżanki, koledzy i lokalizacja szkoły – blisko domu. Tylko 25% uczniów uwzględnia opinię nauczycieli, a doradca zawodowy nie jest wskazywany przez młodzież jako osoba znacząca przy podejmowaniu decyzji o wyborze szkoły.
2. 70% absolwentów szkół zawodowych pierwszą pracę podejmuje w zawodzie innym niż wyuczony, ponieważ nie ma zapotrzebowania na pracowników w ich zawodzie.
Skoro doradztwo zawodowe na Mazowszu na poziomie gimnazjum i szkół zawodowych praktycznie nie funkcjonuje, nie dziwią wyniki badań losów absolwentów. Tylko 30% pracuje w wyuczonym zawodzie. Na dalszą edukację decyduje się w największym stopniu młodzież z subregionu radomskiego. Jest to traktowane jako możliwość opóźnienia wejścia na rynek pracy, szczególnie trudny i nieprzyjazny dla młodzieży w tym regionie. W lepszej sytuacji są młodzi ludzie z Warszawy i okolic. Ale oni często podejmują pracę dla pracy, a nie w zgodności z wykształceniem - przede wszystkim w branży usług call center. Tu ofert pracy jest najwięcej.
3. Czy szkoła zawodowa przygotowuje do wykonywania zawodu?
Szkoły zawodowe deklarują, że współpracują z przedsiębiorcami. Z kolei oni twierdzą, że ich współpraca ze szkołą ogranicza się do przyjmowania uczniów na praktyki. Krótka praktyka nie wystarcza na przygotowanie ucznia do zawodu, ale wystarczy do poznania jego kompetencji. Dlatego też w badaniach pojawiają się opinie „Niech szkoły nie uczą zawodu, my to zrobimy lepiej. Szkoły niech nie psują uczniów, albo niech uczą ich szacunku do pracy, umiejętności pracy w zespole, organizacji pracy, bo my na to nie mamy czasu”. I trudno się dziwić, skoro zdarza się, że praktyczny egzamin zawodowy polega na opisaniu czynności, a nie ich wykonaniu.
Ktoś powiedział, że o przyjęciu do pracy decydują kwalifikacje zawodowe, o wypowiedzeniu – kwalifikacje społeczne. Warto by absolwent wchodzący na rynek pracy miał choć jedne.
4. Kształcenie modułowe czy dualne?
Przedstawiciele szkół zawodowych akcentują konieczność intensyfikacji praktycznej nauki zawodu. Kształcenie modułowe, bardzo interesujące wg ustawodawcy Ministerstwa Edukacji Narodowej jest dla szkoły za drogie i zbyt nieprzewidywalne. Dlatego tylko 15 z ponad 180 szkół zawodowych na Mazowszu postanowiło rozpoznać temat - 12 z nich jest na etapie wdrażania. Z kolei większość bardzo pozytywnie wyraża się o kształceniu dualnym np. wg modelu niemieckiego. Może więc zamiast wymyślać nowe zasady kształcenia zawodowego, warto skorzystać ze sprawdzonych od wielu lat rozwiązań.
Można działać lepiej.
Na koniec dobre wiadomości. W jednym z subregionów działa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, która od 3 lat prowadzi systematycznie doradztwo zawodowe, obejmując nim wszystkich uczniów. W Radomiu technikum budowlane ściśle współpracuje z przedsiębiorcami, którzy nie tylko organizują praktyki, ale także wyposażają pracownie i pomagają w zajęciach dydaktycznych. Te i pozostałe dobre praktyki opisane w badaniach to rozwiązania, które należy upowszechniać, dofinansowywać, tak by stały się standardem mazowieckiej edukacji zawodowej.
Zapraszamy do lektury raportów - http://obserwatorium.mazowsze.pl/idm,161,wyniki-badan.html
Prezentacje z konferencji
Badania były współfinansowane ze środków UE w ramach EFS
